Posts

Een geheime missie in Rusland

Afbeelding
Johan Gijsbert Verstolk van Soelen (1776-1845) was vanaf 1814 de Nederlandse gezant bij het Hof van Rusland te Sint-Petersburg. In die functie heeft hij zich ingespannen om het lot van de Nederlandse krijgsgevangen te achterhalen. In 1816 was hem ter ore gekomen dat Nederlanders mogelijk door Rusland werden tegengehouden in hun terugkeer naar het vaderland. Bovendien zouden sommigen te werk zijn gesteld in fabrieken. Om deze geruchten te onderzoeken besloot Verstolk om een persoon aan te stellen die in de ‘binnenlanden van Rusland’ (l’intérieur de la Russie) poolshoogte zou nemen. Dat moest onopvallend gebeuren, zodat de Russen geen argwaan kregen en om hen niet tegen de schenen te schoppen. Verstolks belangrijkste contactpersoon bij de Russische regering was Karl von Nesselrode (1780-1862), secretaris van staat bij de Tsaar. Nesselrode hoorde tot de top van de Europese diplomatie en vertegenwoordigde Rusland onder meer op het Congres van Wenen. Om Nesselrode om de tuin te leiden corre...

Een multimediale nalatenschap

Afbeelding
Cornelis Geisweit van der Netten (1771-1847) maakte als Nederlandse officier bij het Franse 11e Regiment Huzaren de Russische Veldtocht van 1812 mee. Hij werd krijgsgevangen genomen door de Russen na het overzwemmen van de rivier de Berezina en bracht de winter van 1812/1813 door in de stad Vitebsk, waar de tyfus heerste. Hij overleefde na een ziekte van acht weken en werd met 30 andere officieren op transport gesteld naar Tscharnojaar (Szarnojar) in het gouvernement Astrakan, waar de Wolga uitmondt in de Kaspische Zee. Daar verbleef hij tot mei 1814, waarna hij de terugreis aanvaardde en half september in Den Bosch met vrouw en kind werd herenigd. Van der Netten was tijdens zijn gevangenschap niet bij de pakken neer gaan zitten: hij leerde Russisch, maakte schetsen van de lokale bevolking, schreef brieven aan het thuisfront en hield al vanaf het begin van 1812 een dagboek bij. Veel van die brieven zijn in te zien bij het Nationaal Archief in Den Haag, evenals een afschrift van het d...

Vermiste Zuid-Hollanders uit het leger van Napoleon

Zoals beloofd hierbij de lijst van bijna 3000 vermisten uit Zuid-Holland (en een deel van het huidige Noord-Brabant).

In den beginne was een lijst

Soms komt het verleden heel dichtbij. Ik wist uiteraard dat Napoleons Russische veldtocht van 1812 aan velen het leven had gekost. Adam Zamoyski schat dat er in totaal ongeveer een miljoen mensen, zowel militairen als burgers, zijn omgekomen, verdeeld over alle deelnemende partijen en gerekend over de periode juni 1812 tot februari 1813 (1). Het is moeilijk om je bij zulke aantallen iets voor te stellen. Johan Huizinga kon het mooi zeggen: "In het getal […] bezwijkt het verhaal en wordt geen beeld geboren" (2). Cijfers zeggen weinig, maar verhalen maken indruk en blijven hangen.   Ergens in het najaar van 1993 kwam voor mij het besef dat er achter het grote verhaal van de geschiedenis ontelbaar veel kleine verhalen schuil gaan, verhalen van personen en van persoonlijke tragedies. Ik kreeg in het toenmalige Algemeen Rijksarchief in Den Haag bij toeval een flinke stapel lijsten onder ogen met de namen van "Hollandsche militairen, die bij de Fransche legers gediend hebben e...